10 jaar geëngageerd theatermaken met WEI

Tijd voor een feestje, theater WEI bestaat 10 jaar! We spreken regisseur Shanna en acteur Sanne en kijken terug op een decennium geëngageerd theatermaken.

Gefeliciteerd! Hoe is het om nu zo’n jubileum te vieren?

Sanne: “Dit is het eerste moment dat we erover praten!”
Shanna: “Het is zo gek om dit nu te vieren, alles ligt zo stil…”

Zullen we eens tien jaar terugkijken? Hoe is het allemaal begonnen?

Shanna: “We zijn met z’n vieren begonnen: Sanne, ik, Rik en Aniek, die later iets anders is gaan doen. We zaten bij elkaar in de klas bij de opleiding tot theaterdocent op de Artez hogeschool in Zwolle. Toen we in 2010 afstudeerden, vonden we het jammer dat we niet meer samen konden werken. We hadden zo’n goeie klik!”
Sanne: “De eerst voorstelling die we samen maakten was een festivalvoorstelling over trouwen: En een grote taart alsjeblieft. Toen nog voor volwassenen. Die hebben we heel veel gespeeld. Daarna dachten we: nu zijn we blijkbaar echt een gezelschap, we moeten het serieuzer aan gaan pakken! Dat was echt een zoektocht. We deden alles zelf, iedereen bracht dingen in. Shanna ging steeds meer schrijven, Aniek richtte zich op de planning en logistiek. En ik zat te googlen hoe dat op zakelijk vlak eigenlijk werkt… je hebt een bankrekening nodig, bijvoorbeeld! Hoe moet dat dan?!”

Jullie zijn al snel bij Buro Bannink terechtgekomen. Hoe maakten jullie de stap naar jeugdtheater?

Sanne: “We dachten na onze eerste voorstelling: wat wij willen maken gaat over zulke belangrijke zaken, dat moet ook gezien worden door jongeren. De passie voor jeugdtheater was er altijd al.”
Shanna: “Rik kende Karin en toen zij haar eigen impresariaat begon, zijn wij een van haar eerste klanten geworden en hebben we de stap gemaakt! We hebben de eerste Presentatiedag meegemaakt, echt heel gaaf om het zo vanaf het begin mee te krijgen.”

Wat was jullie eerste jeugdvoorstelling?

Shanna: “Vlinder, over een asielzoekersmeisje dat haar weg probeert te vinden in een land waar alles anders is. Die voorstelling hebben we 4 seizoenen gespeeld! We zijn toen door Daniel van Klaveren geregisseerd, en die heeft ons artistiek echt naar een hoger plan getild.”
Sanne: “Dat was heel leuk! In een busje met decor het hele land door naar scholen toe. Vlinder was echt een ontzettend succesvol stuk.”

Vier seizoenen, dat is lang! Hoe komen jullie op zulke goede ideeën?

Shanna: “Dat is de kracht van open durven bespreken van alles wat er in je hoofd zit. Ik heb een grote betrokkenheid. Vlinder ontstond doordat ik geraakt was door een documentaire. Dat kan ik eigenlijk alleen echt goed kwijt bij mijn medespelers bij WEI, want als ik met hen daarover spreek dan zijn zij net zo geraakt als ik.”
Sanne: “Absoluut. En je hoort ook veel in het contact met kinderen. Vlinder speelden we in gymzalen waar je letterlijk tussen de kinderen zit. Je ervaart van alles op die manier: wat hier normaal is of niet normaal.”

Dat komt voor jullie dan ook heel dichtbij dus! Gaat dat altijd goed?

Shanna: “We hebben wel veel geleerd over onze grenzen. We kunnen de dynamiek in een groep onderhand haarfijn aanvoelen. Tijdens de voorstelling kunnen we kinderen op een andere plek zetten en we hebben aan het einde een gesprek. In het uiterste geval kunnen we een voorstelling stilleggen. Het is onze voorstelling! Maar wij zijn eigenlijk niet van het stilleggen. Kinderen mogen ook iets stom vinden!”

Is elk stuk dat jullie gemaakt hebben goed ontvangen?

Shanna: “Nee, we hebben ook een stuk gemaakt dat echt moeilijk liep. Halverwege Vlinder maakten we De Jongens, over een kind dat als jongen opgroeit, maar zich een meisje voelt. Het is een van mijn meest dierbare stukken. Als we er te lang over praten, word ik weer emotioneel. Want de tijd was er niet rijp voor. We hebben het weinig gespeeld, het is weinig verkocht, en van hoe er is gereageerd op het thema ben ik erg van geschrokken.”
Sanne: “Er was veel maatschappelijke aandacht voor het transgender thema, we dachten: dat komt wel goed. We hadden echt niet voorzien dat het nog zo ontzettend moeilijk was.”
Shanna: “We hebben hele bijzondere dingen meegemaakt. De lesbrief heeft voor een van die kinderen echt het verschil gemaakt. Maar telkens die teleurstelling als een school besluit dat ze het niet aandurven. Want je laat al die kinderen in de steek!”
Sanne: “Uiteindelijk besloten we toch: dit kost ons zo veel tranen, we willen niet meer.”
Shanna: “Maar in Duitsland is het stuk overgenomen door Theaterhaus Frankfurt en wordt ‘ie nog gespeeld! Daar is het idee vanzelfsprekend dat je via kunst dingen leert. Dan zie je dat een stuk als De Jongens daar goed ontvangen wordt. We waren bij de première en we zagen zo’n gemak met het thema. Dat was wel zuiverend!”

Shanna tegen Sanne: “Eigenlijk denk ik dat we toch nog iets met dat stuk moeten…”
Shanna: “Soms heb ik het idee dat ik zo anders naar de wereld kijk dan iedereen om me heen!”

Hoe ga je daarmee om?

Shanna: “Op de manier die we altijd doen… een voorstelling maken! Dat werd Hoe Mieke Mom Haar Maffe Moeder Vindt, naar het boek van Guus Kuijer. Mijn lievelingsboek! Dit stuk had ik ook al als eindvoorstelling gespeeld op school. Mieke Mom was weer een keerpunt. We wilden doorgroeien!Zoals vrije voorstellingen spelen, met decor en licht. Het werd tijd voor een zakelijk leider. Maar helaas kregen we de financiering niet rond. Op ons persbericht daarover reageerde Theater Gnaffel, waar we veel verbinding mee hadden. Zij hadden toevallig geld gekregen maar zaten zonder plan! Het was een perfecte match.”
Sanne: “We konden Mieke Mom groter aanpakken dan alles wat we ooit gedaan hadden. We hebben het gespeeld met 23 poppen en 32 personages! Shanna deed voor het eerst de regie.”
Shanna: We kregen totale artistieke vrijheid van De Gnaffel. Mieke Mom was het bewijs dat we ook een ontzettend goede zaalvoorstelling kunnen maken. Dit hebben we tot aan corona toe gespeeld!”

Heel tof om zo terug te kijken! Wat gaan jullie vanaf nu doen?

Shanna: “We hebben nu twee producties: Emmy for President, dat is een stuk dat bij Sanne vandaan komt. En Mijn Spreekbeurt Gaat Over Een Dooie Schilder. Dat is een stuk over Monet die 150 jaar geleden aankwam in Zaandam, waar hij werd gezien als een ongewenste vreemdeling. Moet je als vreemdeling, die altijd opvalt, iets te bieden hebben om ergens te mogen zijn? Terwijl er tegelijk ook mensen zijn die juist nooit opvallen, die altijd over het hoofd gezien worden. Met weer hele fijne muziek van Rick!”
Sanne: “Emmy for President gaat over een meisje dat zich zorgen maakt over de wereld. Ik heb die zorgen ook. Voor Emmy heb ik ze groter gemaakt: een puber die dat op de meest extreme manier aanpakt. Ze kan inhoudelijk gelijk hebben, maar als er dan niemand meer luistert, wat moet je dan? Emmy is gemaakt zonder subsidie: alles is gerecycled, gekregen of geleend. Het past makkelijk in 1 auto. Ik kan het overal spelen. We gaan als het ware weer helemaal terug naar het begin van WEI!”

Hoe heeft corona jullie werk beïnvloed?

Shanna: “We hebben onze nieuwe stukken dankzij corona nog niet gespeeld! Ik hoop dat boekers snappen dat ze nu een grote verantwoordelijkheid hebben om kunst weer naar de kinderen te krijgen. Het stuk over Monet is heel toepasselijk, nu er echt moet worden nagedacht over wat de waarde van kunst is.”

Wat is jullie hoop voor de toekomst?

Shanna: “Dat er eindelijk meer ruimte komt voor mensen die er niet bijhoren, die niet gezien zijn. Wij gaan onderwerpen niet uit de weg. Soms is ons theater rauw, maar het is ook mooi en grappig. Soms maken volwassenen zich zorgen als het oncomfortabel wordt, maar onze ervaring is: kinderen vinden dat juist helemaal niet erg. Die kunnen er prima mee omgaan als je dingen benoemt, die raken niet snel beledigd of in paniek. Wij zeggen dan ook: gun je kinderen deze ervaring. Als volwassene kun je een kind laten zien: het komt goed. Ons werk zit er nog niet op!”