Hoe een natte slaapzak tot autonomie leidde

Het interesseert me niet wat je doet voor de kost
ik wil weten waar je naar hunkert
en of je ervan durft te dromen het verlangen van je hart te vervullen.
Het interesseert me niet hoe oud je bent
ik wil weten of je het risico neemt voor gek te staan
voor liefde, voor je dromen, voor het avontuur van levend zijn.

Geloof het of niet, maar het is zes uur in de ochtend. Het is maart, het is koud en het regent. En ik? Ik lig in een bos. In mijn cursus zit namelijk een ‘time alone’. Ongeveer vier uur in je eentje op een plek in de natuur. Zonder prikkels, zonder afleiding, zonder besef van tijd. Een flesje water, spullen om je warm te houden en een notitieblokje. In stilte werden we na het voorlezen van een bijzonder gedicht het bos ingestuurd. Het bos in met je vragen in de hoop dat er antwoorden komen.

Dus daar lig ik dan. Het is koud. Maar echt! Ik heb een mooie plek gekozen. Survival technisch wellicht niet de meest strategische. Later wordt dit vermoeden heel sterk bevestigd door al mijn groepsgenoten die aangeven dat de wind en regen wel meevielen in hun beschutte bosrijke plekje. Ik lig tegen een knokige boom aan. Ik kijk naar boven en zie hoe de kale takken zich tekenen tegen de grijze lucht. Een beetje een troosteloos plaatje, maar toch vol schoonheid. Deze boom staat aan een heel klein beekje en ik lig in een soort open veld. Volledig op de tocht en in de regen.

Gelukkig had ik van tevoren goed nagedacht over mijn ‘set-up’. Een hele goede slaapzak geregeld bij een vriend, een plastic zeiltje om op te liggen en om de slaapzak te doen. En een paraplu om me onder te verstoppen. Hoewel deze situatie voor mij van tevoren een beetje mijn ergste nachtmerrie was, lig ik daar nu wel fijn. Gedachtes komen en gaan. Het voorgelezen gedicht passeert nog eens de revue. Waartoe ben ik inderdaad op aarde? Wat wil ik teweegbrengen in de wereld? Waar word ik nou blij van? En de vraag die mij de laatste tijd als een soort klopgeest achterna zit: hoe weet ik nou dat mijn keuzes goed zijn? Soms dommel ik in terwijl ik denk. Ik zou al mijn gedachten wel op willen schrijven, maar het regent zo erg dat mijn boekje en ik er niet beter van gaan worden. Misschien is het in deze situatie ook helemaal niet erg om vooral alleen de gedachten voorbij te laten gaan.

Gisteren hebben we in de cursus gesproken over leiderschap (tja inkoppertje aangezien het een leiderschapstraining is). En daar kwamen een aantal kernpunten van goede leiders naar voren. Ik vond het fijn om eens iets meer handvaten te krijgen dan de uitspraak van mijn toenmalige docent geschiedenis en conrector, Dhr. Van Ede – dank voor deze uitspraak trouwens, ik hoor het nog vaak nagalmen ook al kan ik er niks mee: “Een leider is leider omdat die leider is”. Dit werd mij dus verteld toen ik 17 jaar was. Nou, daar moet je het dan maar mee doen.

Sinds ik in Buro Bannink steeds meer echt een leider moet zijn, worstel ik met die rol. Want wanneer ben je een leider die mensen mee kan nemen en wanneer speel je de baas? Wanneer inspireer je en wanneer manipuleer je? Wanneer weet je iemand in zijn waarde te laten, grenzen te stellen en wanneer loop je over iemand heen? Wanneer overtuig je en wanneer dram je? Uit angst voor de negatieve interpretatie van leiderschap heb ik lange tijd veel moeite gehad leiding te nemen. Te vaak als puber heb ik gehoord dat ik te aanwezig was of te uitgesproken, dominant, bepalend, bazig. Ik heb als puber hierdoor begrepen dat doen wat ik wil betekent over anderen heen lopen. Aanpassen en niet de leiding nemen, rekening met de ander houden, goedkeuring zoeken voor mezelf bij de ander is dus gedrag wat ik hierin sterk ontwikkeld heb. Dat is dus verdomd lastig als directeur, heb ik gemerkt.

De kern van een goede leider zijn kwam bij ons neer op een vijftal kenmerken. Een leider heeft een hoge mate van autonomie. Wil succes hebben in het bereiken van persoonlijke visie, heeft doelen en kan genieten van de weg er naartoe. Heeft de wil om anderen ook te ontwikkelen. Kan relaties goed onderhouden. Heeft de behoefte effectief te willen zijn, dus kan prioriteiten stellen om visie te bereiken.

Persoonlijk heb ik af en toe dus nog echt moeite met het eerste punt. Autonomie kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden. Mijn interpretatie in deze context is dat een leider keuzes kan maken op basis gevoel, ervaring, gedachten, de wil tot succes, de behoefte aan effectiviteit. Maar dat deze autonomie dus vanuit jezelf komt en niet is om anderen blij te maken. Keuzes niet om goedkeuring te krijgen van je omgeving. Niet voor aanzien, status, erkenning, liefde, een sticker of een complimentje. Maar omdat het voor jou de juiste keuze is.

In dat regenachtige veld lig ik daar onder een parapluutje in een slaapzak, onder een zeiltje hierover te mijmeren. Op dat moment komt er een windvlaag die mijn parapluutje meeneemt. Ik schrik omhoog, zie de paraplu vliegen en besef hoe hard het plots regent. Het zeil is verplaatst en laat zien dat ik het toch allemaal niet zo goed toegestopt had. Mijn slaapzak is daar waar ik niet lag, volledig doorweekt. Mijn schoenen staan in de regen. Terwijl ik besef dat deze situatie niet helemaal prettig is, krijg ik een duizelaanval waarbij mijn hoofd in een achtbaan lijkt te zitten. Een overblijfsel van de griep waardoor mijn evenwichtsorgaan en ik gewoon niet zo goed samenwerken met elkaar. Dus daar zit ik. In de regen, doorweekt en met mijn hoofd tussen mijn knieën, adem te halen en vooral even te overleven.

Natuurlijk is er niet echt iets ergs aan de hand, dus ik relativeer, haal adem en ik ga mijn pluutje halen. Ik probeer mezelf weer te installeren op een fijne manier. De toeter is nog niet gegaan dus ik moet hier nog even blijven. Hoe lang weet ik niet, maar als ik me geen zorgen maak over de kou dan komt het vast wel goed. Want hoe erg is dat nou een beetje kou…

De minuten verstrijken en ik probeer weer in contact te komen met mijn gevoel en mijn vragen. Blij zijn, leider zijn, autonomie, geluk en samen. Een lange tijd gaat dit goed. Totdat… die doorweekte slaapzak mijn spijkerbroek ook bereikt heeft en de kou in mijn botten zit. Ik voel mijn handen niet meer, mijn vest is nat, mijn handschoenen doorweekt. Sokken nat. Ik voel me echt verschrikkelijk hier en ik ben volledig in strijd met mezelf. Op dit moment ben ik alleen nog mijn tijd aan het uitzitten ‘omdat het moet’.

Alles in mij zegt dat ik hier weg wil, dat ik niet tot inzichten zal komen wanneer ik hier aan het verkleumen ben. Maar wat zal de groep denken. Mijn coach zal teleurgesteld zijn, want dat was de opdracht niet. Ik zie het gesprek al voor me als ik terugkom. Ik wil het goed doen. Ik wil hier ook boven kunnen staan. Opgeven omdat je het koud heb is echt het grootste falen in deze opdracht. Ik ben hier gekomen voor inzichten en ik moet wel een goed verhaal hebben met inzichten als ik straks terugkom.

Mijn interne dialoog is heftig. Ik vind mezelf een mislukking als ik hier weg ga, want de rest zal dat ook vinden. Opeens besef ik me dat ik hier weg wil omdat ik hier klaar ben. Ik zal geen inzichten meer krijgen en als ik blijf is dat enkel en alleen om de goedkeuring van anderen. Ik heb mezelf hier niks meer te bewijzen. Er is hier voor mij niets meer te halen en deze plek gaat mij niks meer brengen. En daar breekt opeens de zon door in mijn donkere gedachten. Autonomie! Ik ben hier voor mezelf en niet voor een ander. Voor mij is het beter om te gaan. Autonomie is kiezen voor mezelf vanuit wat ik wil, nodig heb en denk. Ik ben hier klaar. Ik begin bibberend mijn boeltje in te pakken.

Terwijl ik de slaapzak niet in die vuilniszak gepropt krijg door de bevroren vingers, gloei ik vanbinnen wel. Het inzicht en besef, dat ik zo vaak mezelf figuurlijk in de kou laat zitten omdat ik niet mijn eigen gevoel volg maar doe wat andere van mij verlangen, is nu zo helder. Dat ik nu echt voor mezelf kies en echt kan voelen dat het goed is, verwarmt me met trots en blijdschap. Alsof er een klein harnas dat om mijn hart zat opeens gebroken is. Ik loop trots en blij door de regen met verkleumde ledematen en een super zware natte slaapzak. Daar komt een toeterende auto voorbij. Het is tijd, onze ‘time alone’ zit erop. Precies lang genoeg voor mij om mijn autonomie te voelen en voor mezelf te kiezen en te beseffen dat ik daar heel blij van word.

Karin Bannink