Ik-ben-bang-dat-mijn-kleinkind-het-niet-begrijpt-omdat-er-niet-in-gesproken-wordt-oma
In een overvolle zaal maak ik me klaar voor weer een leuke, verrassende voorstelling voor kinderen vanaf vier jaar. De zaal zit tot de nok toe vol en de spanning is te snijden. Het licht gaat langzaam uit en de lampen op het toneel gaan aan. Langzaam ontvouwt zich een wereld op een ijspool. Jammer genoeg ken ik de voorstelling al en zal het mij dus niet zo verrassen, maar ik weet ook wat er komen gaat en hoeveel er te zien en te beleven zal zijn voor alle kinderen in de zaal. Een echt feestje voor de hele familie met mega veel humor en prachtige beelden. Iedereen kan zich verliezen in dit verhaal en zich blijvend laten verrassen. Dus #zinin!
Terwijl de voorstelling langzaam begint in rust en stilte hoor ik geroezemoes. Nou geroezemoes, naast me zit een oma met kleinkind. “Kijk, een voet! Zie je dat een voet en die voet beweegt. Wat grappig he! Die voet laat zien dat die het koud heeft, wat heeft hij het koud die voet. Kijk nou, daar nog een voet! Onder de deken. Wat zal er onder de deken zitten. Zou daar een Eskimo onder vandaag komen?” “Shit” denk ik, ik zit naast een ‘ik-ben-bang-dat-mijn-kleinkind-het-niet-begrijpt-omdat-er-niet-in-gesproken-wordt-oma’. Ik besluit het even aan te kijken.
Na tien minuten de volledige nasynchronisatie van de voorstelling in mijn rechteroor te hebben gehoord trek ik het niet meer. “Mevrouw, zou de ondertiteling misschien uit mogen?” Ze kijkt me verbaasd aan. Haar kleinzoon begrijpt het verhaal zelf ook echt wel, het is per slot van rekening voor hem gemaakt. Voor zijn beleving, zijn fantasie en om zijn verbeelding te prikkelen. “Zijn theateravontuur is echt veel leuker als hij zelf verrast wordt door de voorstelling” zeg ik haar. Ze kijkt me vertwijfeld aan en vraagt “Echt?”. “Zelf ontdekken is altijd leuker!” antwoord ik. Ze zakt wat naar achter en laat haar kleinkind kijken. Heerlijk! Eerst is het stil en dan, kijk dan begint de magie van het theater! Het kleinkind naast me is een heel slimme jongen. Al snel zit hij er volledig in en vertelt hij aan zijn oma soms wat hij ziet. “Oma! Zag je dat? Dat is echt heel grappig! Whahaha hij doucht onder een walvis!”
Steeds meer ouders en grootouders zijn bang dat de ervaring van theater voorbij gaat aan het kijkende kind. Dat ze vertaling nodig hebben voor wat ze zien. Maar een kind ziet zo veel meer als ze zich mogen focussen op wat er gebeurt. Ze mogen in het theater juist zelf ontdekken, juist zelf exploreren, zien wat zij zien, zich laten verrassen en meenemen uit een verhaal wat zij er zelf uit willen meenemen. Tijdens de voorstelling ben ik op zoek naar de reden waarom. Waarom willen we dingen voorkauwen? Ik hou daar ook niet van. Ik wil ook verrast worden. Want verrassingen zetten mijn wereld weer een beetje op scherp. Maar word jij nog vaak verrast? Laat je je verrassen?
Laten we eerlijk zijn, afgelopen maand was het gros van ons wel verrast. Niet blij verrast, niet verheugd maar velen waren geschokt. Er gebeurde iets in de wereld wat weinig mensen voor mogelijk hadden gehouden. Mijn tijdlijn op facebook ontplofte met de verontwaardigde reacties, de waarom vragen, de “dit is een grapje” opmerkingen. Wat iedereen ook vindt van de nieuwe Amerikaanse president, in mijn omgeving was de consensus “dat hadden we nooit verwacht”. Tegen alle verwachtingen in verraste de wereld mij. Liever word ik positief verrast, maar positief of negatief verrassen dwingt je om opnieuw naar dingen te kijken.
We begeven ons elke dag in ONZE wereld. Deze wereld hangt aan elkaar vast van verwachtingen gebaseerd op eerdere ervaringen en bevindingen. Niet veel mensen houden van verrassingen. Het gros houdt van de betrouwbare wereld waar we alles kunnen duiden en weten waar we aan toe zijn. Veel mensen zijn bang voor verandering en dus ook verrassingen. Maar de wereld is bewegelijk. Onze wereld is niet DE wereld. Onze waarheid is niet DE waarheid. Helaas kunnen we niet alles duiden en begrijpen, we kunnen niet alles kaderen of voorspellen.
De wereld verrast en dat kunnen we elk kind maar beter zo vroeg mogelijk leren. Dus laat kinderen in het theater lekker kijken naar de bijzondere werelden die op een podium geschetst worden. Laat ze verrassen door wat gebeurt en door wat zij er zelf in zien. Op die manier geef je kinderen veel meer mee voor de toekomst dan je ooit voor mogelijk hield. Je geeft ze een liefde voor verrassingen en daarmee de inspiratie die nodig is om in te springen op veranderingen en niet bang te zijn voor andersdenkenden. Je geeft ze de verbeelding en de kracht om wanneer er een rare, seksistische en racistische man gekozen wordt als één van de wereldleiders niet boos te zijn, niet verdrietig te worden, niet in verbazing te wentelen maar enkel oprecht verrast te zijn. Een verrassing die ervoor zorgt om weer eens kritisch naar het eigen wereldbeeld en de werkelijke wereld te kijken.
Zo dacht ik na het nieuws dat de wereld blijkbaar toch anders in elkaar zit dan ik verwachtte en blijkbaar zijn er meer mensen bang voor verandering dan blij met verrassing. Laten we dat veranderen. Laten we de volgende generaties opvoeden met een liefde voor verrassing en verandering. Hopelijk dringen we de angst voor het onbekende terug. Dat kan enkel leiden tot een mooiere wereld.
Karin Bannink