Het publiek speelt de hoofdrol bij The Smartphone Orchestra
Iedere voorstelling creëren ze een uniek verhaal samen met de jongeren!
Ze stonden al op Lowlands en tourden de hele wereld rond. The Smartphone Orchestra maakt innovatieve voorstellingen met technologie en… met het publiek. Een van hun voorstellingen is ook voor een jonger publiek beschikbaar. Meedoen met The Social Sorting Experience is echte een belevenis!
De hoofdrol geven aan de kijker loopt als een rode draad door de aderen van dit prijswinnende team van muzikanten, nerds en verhalenvertellers. We spreken Steye Hallema, creative director bij The Smartphone Orchestra, over wie ze zijn, wat ze nu eigenlijk doen en waarom.
Jullie maken allerlei soorten voorstellingen waarbij mensen hun eigen smartphone gebruiken om mee te doen, hoe heb je dat idee gekregen?
“Ik was net gestopt met mijn baan bij een medialab en met het verkopen van popliedjes. Ik hielp toevallig een vriend met een kunstinstallatie van heliumballonnen waar speakers onder hingen. Toen dacht ik gelijk: gast, hiermee kun je muziek maken! Dat heb ik toen gedaan en dat was heel tof. Veel ruimtelijker dan met twee speakers. Toen zat ik in de trein en bedacht ineens: iedereen zit te staren naar die telefoon, maar daar zitten ook allemaal speakers in! Dat was een klassiek eurekamoment. Ik heb vervolgens een fonds aangevraagd om dit te ontwikkelen.”
Wat gaaf, waar moet ik dan precies aan denken?
“Het werden concerten waarbij muziek, multimedia en publiek samenkomen. Je moet dan denken aan een concert waarbij de muziek via alle smartphones in de zaal klinkt en door ons in de ruimte te manipuleren is. Dat is nog best ingewikkeld!’
Dit is een grid van 25 speakers aan het plafond die allemaal apart aan te sturen zijn. De software daarvoor wilde ik eigenlijk zelf maken, maar dat was te moeilijk. Toen is Eric erbij gekomen. Hij maakte de benodigde plugins. Daarmee konden we een versie van het smartphoneorkest simuleren. Dat was ook niet goedkoop hoor, maar uiteindelijk een beter idee dan gelijk 25 telefoons kopen!
Het grid is al twee jaar niet aangeweest! Maar in het begin was het enorm waardevol. Je kunt het idee testen voor je met telefoons en daarna met mensen aan de slag gaat. Van al die fases hebben we veel geleerd.”
Dat zal zeker! Wat is een van de lessen die je geleerd hebt?
“Hoe moeilijk het is om mensen erbij te houden! Om te beginnen: je verliest je publiek als ze een app moeten downloaden. Daarom zijn we heel blij met Hidde in het team. Dankzij hem kan ons idee op het web werken. Dan kun je grote groepen meekrijgen. Zo hebben we op Lowlands kunnen spelen. Maar wat we ook al snel leerden is dat dit heel anders is dan wat mensen verwachten. Mensen zijn gewend aan media die honderden jaren oud zijn. Theater heeft bijvoorbeeld de ongeschreven codes: je houdt je mond en je kijkt naar wat er op het podium gebeurt. Maar onze voorstellingen met smartphones zijn een totaalervaring waarbij je je publiek moet regisseren. En dat doe je het makkelijkst door een verhaal te vertellen. Dan vraag ik me af: welke verhalen vertel je dan? Zo is The Social Sorting Experiment ontstaan. In de versie voor jongeren heet ‘ie The Social Sorting Experience.”
En welk verhaal vertel je met The Social Sorting Experience?
“Data kan jou manipuleren. We hebben die telefoon, die voelt lekker slick, je glijdt er zo in, maar je hebt helemaal niet door hoe het gebruik daarvan jou beïnvloedt. Ik heb een dochter van zestien en voor haar is die telefoon alles. Dankzij haar besefte ik: dit is een verhaal dat jongeren moeten horen.”
Maar wat doe je nu eigenlijk in zo’n Social Sorting Experience?
“We zetten deelnemers op een genummerd grid op de vloer. Door middel van rating – beoordelen dus – gaan we die plek aanpassen. We vragen deelnemers om via hun telefoon de mensen om hun heen te beoordelen op de meest uiteenlopende dingen, van serieus tot luchtig: wie heeft de mooiste oren, aan wie zou je een nier afstaan? Je kunt mensen dan telkens op volgorde zetten, die soms echt iets zegt: over of mensen je vertrouwen, of je aantrekkelijk bent, van alles. Het is innovatief, maar voorbij de gimmick. Dat betekent ook dat je niet alles kunt doen, omdat het misschien niet ethisch is.”
Dat klinkt best edgy, waar liggen de grenzen voor jullie?
“Een voorbeeld is: we hebben het getest met vrienden onder elkaar, zo’n groep die alles van elkaar kan hebben, maar zelfs dan is het niet leuk om op volgorde van aantrekkelijkheid gezet te worden. Dan is de lol er toch ineens wel af. We doen dat in de voorstelling daarom niet. We laten wel vóelen dat het kan en dat social media dat dus wél doet.”
Wat is er anders aan de voorstelling voor jongeren?
“We kijken met een andere blik naar de onderwerpen. Voor een volwassene is ergens mee op de eerste of laatste plaats staan misschien gewoon grappig, maar je wilt niet dat iemand van zestien daar de rest van het jaar mee gepest gaat worden. Ook is het met jongeren een grotere uitdaging om ze erbij te houden. Daarom werken we samen met mensen die deze doelgroep goed kennen, zoals Steef Hupkes, die speelde in de jeugdserie Spangas.”
Waarom het is zo leuk is om juist voor het VO te spelen?
“Omdat de show echt over hun belevingswereld gaat, of althans een groot deel daarvan. Aangezien de meeste VO’ers aardig wat uurtjes op Social Media zitten, haha. Daarnaast kunnen we de eerlijkheid en de directheid van die leeftijdsgroep erg waarderen, het is daarom ook nooit een saaie show! Het is iedere keer weer net iets anders omdat het echt gaat over de deelnemers en niet over ons. We vertellen dus eigenlijk samen het verhaal met de leerlingen, we gaan samen de ervaring aan!”
Jullie hebben vast allerlei innovatieve plannen voor de toekomst?
“Wij willen altijd het publiek een hoofdrol geven. Momenteel werken we aan een samenwerking met met Metropole Orkest: The Score. Waarin de antwoorden van het publiek, in real time beïnvloeden wat het 80 koppige orkest speelt!
De tour gaat eind van het jaar verder door Nederland, met de Games in Cocert Show!”
Lees meer over The Smartphone Orchestra en bekijk kun speellijst!
Helaas kon Krulmuziek door omstandigheden niet spelen op onze vorige presentatiedag. Natuurlijk gaan ze dat inhalen op maandag 23 januari! Maar voor nu leek het ons leuk iedereen mee op reis te nemen onderwater. We gingen met Krulmuziek in gesprek over hoe het allemaal begon en wat we kunnen verwachten bij de voorstelling BLUB!
Krulmuziek wordt gevormd door de muzikanten Félice, Hester, Zdenka en Sebastiaan. Het gezelschap ontstond spontaan in 2013. Félice van der Sande wilde heel graag een keer een concert voor baby’s en peuters organiseren.
Krulmuziek is niet meer weg te denken uit ons aanbod, maar hoe is het eigenlijk allemaal begonnen?
“Een café in Delft organiseerde elke maand een kinderactiviteit en wilde heel graag dat we kwamen spelen. Al snel was een strijkerstrio samengesteld, muziek uitgekozen en waren de spelletjes bedacht. Het publiek kwam binnen. Baby op de arm, peuter aan de hand, opa en oma mee, voor het allereerste concert. En het publiek bleef komen. Het was zo vol dat het niet in de ruimte paste! Ondanks dat was het enorm gezellig en hebben de kinderen echt genoten. Niet alleen de kinderen, wij ook! Dit smaakte naar meer.”
“We besloten meer concerten te organiseren. In meervoud, want nu wisten we dat ouders dus dolgraag naar een concert gaan met hun kindje. We vonden wel dat de muzikanten wat vrijer mochten bewegen, dus bij enkele muziekstukken kwamen kinderen en muzikanten dicht bij elkaar. Een prachtig contact ontstond. De reacties zijn dan zo intens. We wilden nog meer. Alles uit het hoofd, en een theatrale setting. We schakelden een regisseur in en gingen toewerken naar onze eerste concerten voor in het theater. Sinds die tijd spelen we voor alle nieuwsgierige wiebelkontjes.”
Jullie hebben drie concerten voor verschillende leeftijden maar met dezelfde muziek, hoe werkt dat?
“Om het jaar maken we een nieuw concert. De muziek, setting en thema van het concert zijn de basis. De uitvoering passen we aan de doelgroep aan. Daarom spelen we een baby-, dreumes- en een peuter-kleuterconcert. De baby’s mogen met ouders bij ons op het kleed komen liggen en genieten van het contact. De dreumesen nemen in een ander concert ook plaats op ons megakleed waar zij mogen rondstappen en meehupsen op de muziek. De peuters en kleuters plaatsen we bij hun concert in de zaal, dat is toch dichtbij, maar ze kunnen lekker op hun eigen stoel meebeleven en kijken naar het magische concert. Zo groeit ons publiek al jaren met ons mee. In het theater, maar ook thuis via onze albums!”
“Na diverse kerstconcerten en de concerten Zoek! en Hé, wie zit er op de wc! is het nu tijd voor een nieuwe concertreeks. We kozen voor een magisch thema dat veel voorkomt in de klassieke muziek, namelijk de zee en de onderwaterwereld. De zee is veel verklankt door componisten van lang geleden en wat minder lang geleden. De golven, de dieren, alles is in beweging. Dan weer sierlijk, dan meeslepend, dan weer speels, net als onze concerten. Dus dit thema was de nieuwe inspiratie voor de volgende concertenreeks: Blub!”
Wat moeten we ons eigenlijk voorstellen bij een voorstelling van Krulmuziek?
“Bij Krulmuziek worden kinderen ondergedompeld in klassieke klanken. Waar het begint bij verwondering komen de kinderen en wij steeds meer in beweging. Dan weer een fijn klassiek muziekstuk, dan een kinderlied vermengd met een beroemd thema uit de klassieke muziek. Zo maken ze kennis met de mooiste klassieke muziek! Bij elk concert van Krulmuziek doen kinderen actief mee. Klappen, spelen, dansen maar ook meedoen met speelse muziekinstrumentjes voor elk kind. De muziek, de speeltjes voor de kinderen en het decor in deze voorstelling zijn helemaal ontworpen voor Blub! Inclusief ditmaal een sfeervol licht waardoor het lijkt alsof je in de golven van de zee bent.”
Hoe maken jullie de voorstelling en hoe selecteren jullie de klassieke muziekstukken?
“Blub! hebben we echt met z’n vieren uitgekozen. Het grappige is dat juist Hester met muziek van een Tsjechische componist kwam en Zdenka, die In Tsjechië is geboren, met Italiaanse muziek! Tijdens het repeteren hebben we enorm veel lol. Dat resulteert er wel eens in dat zo’n grapje de voorstelling haalt. Sebas is wat dat betreft het kind in zichzelf nooit verloren, we liggen soms echt in een deuk met elkaar. Félice vindt het juist weer heerlijk om de arrangementen in elkaar te puzzelen: de kinderliedjes en de klassieke muziek worden zo samen één geheel waarbij de kinderen er gewoon heerlijk op gaan spelen of dansen. De evaluaties doen we echt samen. We kennen elkaar zo ontzettend goed inmiddels dat we alles kunnen zeggen. Je merkt dat dat echt helpt om de voorstelling te blijven verbeteren.”
Wat willen jullie dat de kinderen meenemen uit deze voorstelling?
“We genieten als artiesten tijdens onze concerten enorm doordat we ons publiek zien genieten. Het ene kind valt in een staat van verwondering met grote ogen en open oren. Meestal zijn dat zelfs de kinderen die normaal geen seconde stilzitten! Maar de meeste kinderen doen vrolijk mee. Lekker dansen als een octopus, klappen, als haaien happen en na het concert natuurlijk de meet & greet. Elk kind mag dan op een echte kinderviool of cello spelen. Daar wordt vaak het zaadje geplant om ook een muziekinstrument te gaan spelen. Soms besluiten ouders om zelf het muziek spelen ook weer op te gaan pakken, ze verlangen er dan weer naar terug.”
“We willen kinderen en ouders echt van muziek laten genieten! Muziek kan je zoveel brengen en maakt emoties los. Daarbij hoef je niet stil te zitten en te luisteren. Bij populaire muziek is dat hetzelfde als bij klassieke muziek. Daar kan je ook heerlijk op spelen en dansen. En bij onze concerten mag dat dus helemaal! Het is fijn om te horen dat kinderen helemaal opgaan in de muziek. Als alles op zijn plek is gevallen is dat voor ons genieten! We hebben niet zomaar muziek gekozen, alleen muziek die we zelf ook wel honderden keren kunnen spelen. Zo kunnen we het elke keer weer met even veel passie brengen. Doordat onze muziek ook op Spotify en Youtube e.d. staat horen we regelmatig dat kinderen dagelijks onze muziek luisteren. Dat is toch het grootste compliment dat je kunt krijgen?”
Lees meer over Krulmuziek en bekijk hun speellijst.